Het gouden ei

Koos van der Sloot (1953-2018)

6 oktober 2023 – Het is gek, een aantal van mijn beste vrienden is in de loop der jaren overleden, maar daarmee kwam nooit een eind aan de vriendschap. Althans niet van mijn kant. Het voelt alsof ze zijn geëmigreerd naar gene zijde. Uit het oog, maar niet uit het hart. Daar staat tegenover, dat ik na de uitvaart nog maar zelden zo’n graf bezoek. Mijn dierbare doden leven voort in het Mausoleum van verhalen en herinneringen, dat ik voor ze heb opgericht. Maar voor het graf van mijn vriend Koos van der Sloot heb ik een uitzondering gemaakt en wel hierom.

Ten eerste was dat wat wij samen deden, op zoek naar het graf van een held uit de kunst. Zo bezochten wij postuum Gerard Reve, Lucebert, Adriaan Roland Holst en Wally Tax. Allemaal geniaal op hun vakgebied, maar als mens toch ook zeer sterfelijk. Ik heb ze geen van allen persoonlijk gekend en alleen voor Wally Tax koester ik een diepgevoelde genegenheid, maar zo’n bedevaart was toch altijd een louterende ervaring. Vraag me niet hoe dat zit, want dat weet ik niet en zodra ik er achter ben, is het kapot.

En ten tweede deelde ik met Koos een liefde voor iedere vorm van kunst. En niet alleen van de grote namen. Ook onze eigen voortbrengselen lieten we aan elkaar proeven, benieuwd wat de ander ervan zou vinden. Toen hij na zijn vervroegd pensioen zijn eierkunst had bedacht, zei hij: ‘Jij moet ook beeldende kunst maken. Jij kunt dat.’ En ik beloofde dat meteen op te pakken. Na mijn pensioen. Helaas, door onverbiddellijke omstandigheden heeft hij nooit kennis gemaakt met mijn vriend Meneer Houtman, maar van meet af aan stond, dat Meneer Houtman mijn vriend Koos zou bezoeken, althans dat gat in zijn gedenksteen.

Een daad bij een woord

Vriendschap is een woord dat zeer divers wordt uitgelegd. Staatshoofden spreken al over vriendschap, als ze elkaar eenmaal voor het oog van de wereld een hand hebben gedrukt en met tussenkomst van een tolk met elkaar hebben gesproken. Voor mij is een vriend iemand, bij wie ik zou durven aanbellen, als ik door het noodlot getroffen plotseling op straat zou staan. Iedereen heeft uiteraard recht op zijn eigen definitie.

Maar nu ik heb besloten om mijn verleden vorm te geven, door met Meneer Houtman langs al mijn woonhuizen te reizen – daarover volgende week meer –  vond ik dat ik ook een daad moest stellen voor mijn overleden vrienden. Ik koos daarvoor dus het graf van Koos van der Sloot. Op de dag dat zijn nabestaanden ieder op hun eigen wijze gedenken, dat hij precies 70 jaar geleden voor het eerst van zich liet horen, lieten wij bij zijn steen een gouden ei achter, met daarin besloten de tekst: VRIENDSCHAP AD INFINITUM.

De schoonheid van illusie

Meneer Houtman – ik kan dat niet genoeg benadrukken – is een ding van hout met een hart van staal. Hij is een illusie, een bedenksel van generlei praktisch nut en alleen al daarom kunst. Toch, zoals Koos en ik in Machele aan de Leie neerknielden op het graf van zelfverklaarde volksschrijver Gerard Reve, zo knielde ik zonder nadenken neer voor een proeffoto om mijn ei in zijn steen te leggen. Het gat in die steen is het laatste dat Koos op zijn sterfbed heeft ontworpen, het ‘Koos-vormige gat’ dat hij in 2018 naliet, aldus kunstschilder Klaas Weremeus Buning, die hem inmiddels is nagereisd. En daarom heb ik Meneer Houtman voor mijn projectfoto op diezelfde plek in diezelfde houding opgesteld, zodat zelfs een weldenkend mens kan geloven dat het echt is, want geloven en weten bestaan vreedzaam naast elkaar.

Meneer Houtman was daar natuurlijk niet werkelijk op 6 oktober, want ik moest hem met de auto vervoeren en met hulp van een springlevende vriend opstellen. Op de dag van zijn verjaardag ondernam ik in mijn eentje de daadwerkelijke bedevaart per fiets. Nee, niet zo’n digitale vervoermiddel, maar een echte. In alle vroegte vertrok ik vanuit Joure naar Wijns. Daar legde ik dat gouden ei – althans een goudbeschilderd houten ding – achter en volbracht door weer en wind de weg terug. Hoewel mijn dierbare doden er niets aan hebben, vond ik dat ze dat hadden verdiend.

Informatie

Datum: 20 september 2023
Codering: Pos 52 versie 2.5 en 4.1
Locatie: Kerkhof Wijns, graf van Koos van der Sloot (1953-2018)
Attributen: Gouden Ei van Underlayment; veiligheidsbril