Voor volledige foto en informatie klik op
Mens in vlieger


Vitruvius en Leonardo
Vanaf het moment, dat ik Meneer Houtman alleen nog maar had bedacht, stond al vast dat ik vroeg of laat iets moest doen met de Vitruvius Mens, dat iconische beeld van Leonardo da Vinci. Al sinds mijn puberteit was ik gefascineerd door dit universersele genie. Vooral door dat universele! Die gast kon alles! In elk geval veel. Laat mijn vrouw voor onze vakantie in Italië nu net voor een huis bij Vinci hebben gehuurd! Op de eerste dag meldden wij ons popelend bij het hier gevestigde Museo Leonardiano di Vinci. Maar helaas, dat viel tegen. Geen enkel oorspronkelijk werk van de meester, alleen reproducties en maquettes. Is zoiets eigenlijk wel een museum? Teleurgesteld kocht ik bij het meisje van de merchandise een T-shirt van de Vitruvius Mens.
Thuis gekomen verdiepte ik mij serieus in de theorieën van Vitruvius en Leonardo. Vitruvius, een ander universeel genie uit het begin van de jaartelling, liet een studie na over de verhoudingen van het menselijk lichaam. En Leonardo ging daarop verder en vatte zijn bevindingen samen in één beeld. Maar … iets beviel mij niet. Die bevindingen: Homo ad circulum (mens in cirkel) en Homo ad quadratum (mens in vierkant). Bijna niemand lijkt op een cirkel en al helemaal niet op een vierkant. Het zijn echter wiskundige figuren met een middelpunt. Volgt u me nog? Kennelijk wilde hij Leonardo op wetenschappelijke wijze de kern van de mens vaststellen, door het middelpunt te bereken. In het vierkant lag dat bij de genitaliën. Misschien beviel hem dat niet, want hij fabriceerde ook nog een cirkel, waarbij hij het hoofd gemakshalve over het hoofd zag. Door met de benen te schuiven, manipuleerde hij het middelpunt naar de navel. Hoezo wetenschap!?
Dat moet toch beter kunnen, dacht ik dwars, maar ik kwam er niet uit. Integendeel, mijn berekeningen en fabricaties werden steeds ingewikkelder, waardoor ik ze tenslotte zelf niet meer begreep.
Eureka
Op een warme dag, in een prettig rosé roes, in de schaduw van ons huis, dwaalden mijn gedachten af naar mijn leermeester Gunnar Daan. Als hij vastliep, zocht hij juist de eenvoudige oplossing. Dat kwam goed uit, want mijn bedwelmde geest liet louter simpele oplossingen toe en zo kwam ik op de vlieger. In de eerste positie van die Vitruvius Mens – dus met hoofd – is de omschreven meetkundige figuur immers een vlieger. Een vlieger heeft geen middelpunt, maar ieder figuur heeft een zwaartepunt, zelfs Meneer Houtman. Mens in vlieger, dacht ik. Homo ad milvi, galmde Google Translate.
En als je de handen in die houding iets optilt – ter hoogte van de adamsappel – bestaat deze vlieger zelfs uit 2 gelijkzijdige driehoeken van 30-75-75 graden. Tsjakka, euroka, dit moest wel kloppen! Voor Leonardo en de zijnen stelde ik proefondervindelijk vast, dat het zwaartepunt van Meneer Houtman ergens tussen de ontbrekende navel en genitaliën in ligt. Wie hier filosofische conclusies aan wil verbinden, mag het proberen.
Sommigen van u weten, dat Leonardo naast schilder en wetenschapper, ook uitvinder was. In dat nepmuseum in Vinci zagen wij de modellen, naar zijn schetsen van de meester, van houten vleugels, een hangglider en zelfs een heli. Stuk voor stuk vindingen, die met de kennis van nu nooit zouden kunnen functioneren en vermoedelijk ook nooit zijn getest. Maar daar gaat het niet om. Leonardo was bovenal een geniale dromer!
Zoals ieder kind, droomde ik ooit dat ik kon vliegen. Mijn vader maakte voor mij toen een vlieger, die ik aan een lijn de lucht in stuurde. Dreigde hij te zakken, dan gaf ik een paar rukjes en klom hij weer. Die dunne gebogen lijn tussen haspel en vlieger, tussen droom en werkelijkheid, daar gaat het om, wat mij betreft.
Vergeet de middelpunten en zwaartepunten van deze wereld en kijk omhoog.
Informatie
Datum: 26 juni 2023
Codering: Pos 30 versie 8.1
Locatie: Achtertuin
Attributen: Mijn Vitruvius T-shirt gekocht in Vinci; voetharingen van Meneer Houtman; keien en grindstenen uit het pad