Without you - Wansmaak bestaat niet!

Wat was mijn eerste plaatje?

Dat vragen ze wel eens, als ze mijn platenkast zien. Tja, dat hangt af van de definitie. Mijn vriend Willem Hooghiemstra had een eigen zolderkamer met een platendraaier, dus kocht hij platen. Ik deelde mijn kamer met twee broers en de draaitafel beneden was van mijn vader en mijn afwijkende muzieksmaak, was een groeiend bron voor frictie. Omdat Willem snel van smaak wisselde, kon ik sommige platen voor een zacht prijsje overnemen. De eerste was Jolita van Rob Hoeke’s Rhythm & Blues Band. Ik vond er niet veel aan, maar hij hoefde er maar een kwartje voor en mijn vader tolereerde het. Dat ging zo door, totdat ik de LP John Lennon & the Plastic Ono Band overnam. Het gekrijs op Mother vonden zelfs mijn broertjes en zusjes afgrijselijk. Ik zei dat ik het prachtig vond, om me van de anderen te onderscheiden.

Mijn strijd voor de gelijke behandeling van mijn muziek resulteerde uiteindelijk wel in een verjaardagscadeau. Op een avond kwam Hifi-Bijlsma van ’t Zand langs met een mini Pick-up van het merk Lenco. Als er een LP op lag, zag je alleen de arm nog. Hij kostte maar 50 gulden en kwam op de jongenskamer te staan, met de afdankertjes van Willem ernaast.

Wat verkoopt Radio Rijpkema?

Aansluitend mochten Greet en ik op de vrijdagavond voor Sinterklaas met mijn vader mee naar Radio Rijpkema. Daar mochten we een plaat uitzoeken … nee, hij bedoelde een 45-toerenplaatje, een single. Joop Rijpkema had twee bakken singles voor de jeugd. Het meeste vond ik bagger. Uiteindelijk ging ik een beetje teleurgesteld naar huis met Bridge over Troubled Water van Simon & Garfunkel. Dat was dus mijn eerste nieuwe plaatje á ƒ4,50. Ik vond het best een mooi liedje, maar Greet had Without you van Harry Nilsson uitgezocht. Die had ik bij nader inzien liever meegenomen. Beide plaatjes waren zwaar georkestreerde ballads. Maar waar de stem van Art Garfunkel bijna verzoop in het orkest, maakte Harry Nilsson drie dubbele salto’s, zwaar over the top.

Zo’n 20 jaar later vond ik alsnog de LP Nilsson Schmilsson in de voordeelbakken bij PopEye. Toen kon ik hem niet laten staan. Rijpkema verkocht toen alleen nog maar naaimachines.

Who is Harry Nilsson?

Dat bijna niemand weet wie Harry Nilsson is, is vreemd maar tegelijk ook weer niet. Hij heeft grote successen gekend. Toen hij met Without you een Grammy won, was dat al zijn tweede, na Everybody’s talking (1968). Hij had een contract bij het grote RCA en zijn LP werd overal goud. Toen de Beatles werd gevraagd naar hun favoriete Amerikaanse band, noemden ze unaniem Harry Nilsson in zijn uppie, en dat was nog voor Without You!
Daar staat weer tegenover, dat hij nooit toerde en zelfs nauwelijks optrad. Nu zou je zeggen, als artiesten deze valkuil weten te omzeilen en van de studio kunnen leven, genieten ze over het algemeen een lang en gezond leven. Maar dat gold niet voor Harry Nilsson. Hij ging met zijn jetset vrienden mateloos aan de fles en verknalde daarmee twee huwelijken, zijn gezondheid en een carrière. Hij vertikte het op zijn oude commerciële successen te teren – chapeau – maar zijn nieuwe ideeën liepen stuk voor stuk op niets uit.

Toen Harry in 1976 op zijn dieptepunt uit de goot kroop, liep hij op een dag in beschonken toestand een restaurant in New York binnen. Hij was zo overdonderd door een 19-jarige Ierse serveerster, dat hij haar ter plekke ten huwelijk vroeg. Als grap beloofde ze dat ze erover zou denken, als hij haar voor sluitingstijd bloemen en watermeloenen zou brengen. Harry nam in zijn hotel een koude douche, huurde een limousine, doorkruiste daarmee de stad en verdomd, het lukte hem. Una O’Keeffe, zo heette het meisje, keerde terug naar Ierland met haar toenmalig vriendje, maar een jaar later trok ze alsnog bij Harry in. Ze trouwden, kregen vijf kinderen en leefden nog lang en gelukkig, tot hij in 1994 stierf aan een hartaanval. Hij werd 52. Dat was dus Harry Nilsson.

Wie werd er rijk van Without you?

Let op, want het kan altijd erger. Tegenwoordig kennen de meeste mensen Without you van Mariah Carey, die het in 1994 opnam. Without you is niet van Mariah Carey, dames en heren, maar ook niet van Harry Nilsson. Het begon als een onbeduidende LP-track van de groep Badfinger. Badfinger was eigenlijk een hele goede band, maar ze werden slachtoffer van hun eigen geluk. Toen de Beatles hun eigen label Apple oprichtten, tekenden ze als eerste Badfinger. Ze klonken zelfs als the Beatles. Sterker nog, toen Harry toevallig op een feestje Without you hoorde, dacht hij dat het the Beatles waren. Maar het was Nilsson, die het onvergetelijke arrangement bedacht, waardoor het een wereldhit werd. En Carey imiteerde Nilsson, niet Badfinger.
Apple was een doodgeboren project, van een band die een jaar later al uit elkaar viel. Dus werd Badfinger opeens een slap aftreksel van vier helden van weleer. Maar we zijn er nog niet. Matthijs van Nieuwkerk vroeg een paar maand terug aan Robbie van Leeuwen, wat hij na 45 jaar nog aan royalty’s van zijn liedjes – vooral Venus – verdiende. Gevat antwoordde hij: ‘Ik denk dat we elkaar niet veel ontlopen.’ Een half miljoen, dus.

Pete Ham en Tom Evans van Badfinger schreven Without you. Met 180 geregistreerde platencovers ben je binnen, zou je zeggen. Maar in 1976 nam hun zaakwaarnemer de benen en liet slechts lege bankrekeningen achter. Dat werd Pete Ham te veel en hij verhing zich in de garage en werd lid van de Hemelse Club 27. Tom Evans krabbelde weer bij de wal op, maar in 1983 kreeg hij ruzie met gitarist Joey Molland over de rechten op de naam Badfinger (ze toerden beide onder dezelfde naam) en de songwriting credits voor Without you. Tom trok het ook niet meer en hing zichzelf op in de tuin. I can’t live ….!!!

Wat is goede smaak?

Dat zal ik zeggen. Mijn bijna-aanschaf van Without you werd al snel een bijna-jeugdzonde. Want eigenlijk was het toch een smartlap, terwijl ik inmiddels was bekeerd tot de psychedelische rock. Maar slechte smaak wordt op den duur vintage. Toen ik over mijn jeugdschaamte heen was, was ook Harry Nilsson gerehabiliteerd, terwijl Mariah Carey’s aanstellerige cover van Without you door de smaakpolitie werd beschouwd als de meest gruwelijke verkrachting in de recente pophistorie. Een paar jaar geleden kwam de DWDD-redactie op het onzalige idee, om een rubriek Guilty Pleasures te starten. Bekende artiesten speelden daarin een liedje, dat algemeen als wansmaak werd beschouwd, maar waar ze stiekem van hielden. Een belachelijk idee, bleek al snel, want het waren stuk voor stuk juist hele goeie liedjes. Without you spande de kroon. Matthijs vroeg plagerig aan Tim Knoll hoe het toch kon, dat hij een heimelijke liefde koesterde voor die nageboorte van Mariah Carey. Tim verdedigde zich, door te zeggen dat het origineel van Harry Nilsson toch best … maar daar werd overheen gepraat, want anders was het geen Guilty Pleasure meer, en dan paste het niet meer in het format. Bah!

Voor iedereen die het wil horen: ik hou van Without you, van the Clash, van Marvin Gaye en van Johnny Jordaan. Wansmaak bestaat niet!